Kultura poljskoga jezika

Naziv
Kultura poljskoga jezika
Organizacijska jedinica
Katedra za poljski jezik i književnost
ECTS bodovi
5
Šifra
52588
Semestri izvođenja
ljetni
Jezik izvođenja
Hrvatski
Satnica
Predavanja
45
Seminar
15

Cilj
Naučiti studente samostalno kritično pristupati jezičnim pojavama te klasificirati pojave s kojima se susreću. Zbog specifičnosti predmeta (kultura poljskoga jezika) predmet se izvodi na poljskome a jezična kompetencija studenata trebala bi omogućiti potpuno razumijevanje i sudjelovanje u analizi jezičnih pojava u poljskome jeziku.
Sadržaj
  1. Pojęcia: kultura – tradycja; kultura – język;poprawność, umiejętność, kompetencja, estetyka, etyka słowa, polityka językowa;działalność kulturalnojęzykowa, poradnictwo.
  2. Krótka historia kultury jezyka polskiego – polscy twórcy kultury języka polskiego – sylwetki polskich językoznawców (W.Doroszewski, H. Satkiewicz, D. Buttlerowa, H. Kurkowska, J. Puzynina, J. Miodek, A. Markowski, W. Pisarek A. Furdal, R. Grzegorczykowa).
  3. Kultura języka polskiego jako dyscyplina współczesnego językoznawstwa. Historia terminu, jego zasięg. Szkoła Praska.
  4. Kultura języka i inne „kultury” - antropologia kultury
  5. Podstawowe terminy i pojęcia: - język ogólnonarodowy, ogólnopaństwowy, język standardowy, język literacki. Wielowartswowość i zróżnicowanie języka polskiego – odmiany języka polskiego (języki regionalne, socjolekty;język pisany, język mówiony)
  6. Tekst, uzus, norma, system; kryteria językowej poprawności, błąd językowy – dyskusja; klasyfikacja błędów językowych. Innowacje językowe; kryteria oceny innowacji językowych, warianty języka polskiego – wariantywność normy językowej
  7. Kodifikacja normy językowej. Błąd językowy, rodzaje błędów językowych (błędy gramatyczne, fonetyczne, stylistyczne, ortograficzne, semantyczne?, leksykalne? Błędy pozasystemowe – ortografia, interpunkcja.
  8. Wybrane zagadnienia poprawności leksykalnej (zapożyczenia, terminologia), zagadnienia frazeologiczne. Fleksja i poprawność. Składnia i poprawność. Stylistyka.
  9. Estetyka i język – skuteczność sposobu komunikacji; wulgaryzacja; etykieta językowa; niewerbalna komunikacja; Mowa ciała.
  10. Moda językowa i językowy snobizm.
  11. Polityka językowa jako działalność kulturowojęzykowa (prewencja, poradnictwo).
  12. Kompetencja językowa jako podstawa komunikacji; rodzaje kompetencji językowej, rejestry.
  13. Etyka słowa - nowomowa, manipulacja językowa, perswazja.
  14. Język polski na początku XXI. Wieku: zjawiska we współczesnym języku:potocyzacja, zanik różnic między stylami funkcjonalnymi wpływ globalizacji, polska świadomość językowa, postawa Polaków wobec własnego języka; instytucje troski o język.
  15. Polska ustawa o języku w kontekście europejskim; skutecznopść i celowość ustawy o języku. Prawodawstwo europejskie, w stosunku do języka, Polski język w Europie, stosunek do innych języków. Polski język jako język mniejszościowy w Chorwacji: ekolingwistyka – dwujęzyczność, językowa i kulturowa unifikacja i dyferencjacja.

Ishodi učenja
  1. razumije osnovni pojmovnik vezan uz kulturu jezika
  2. zna analizirati jezičnu politiku EU u odnosu na manjinske jezike – na primjeru jezičnih entiteta u Poljskoj (kašupski, šleski)
  3. shvaća razlike između norme i uzusa, odnosno razumije slojevitost norme
  4. razumije razliku između pogreške i inovacije te zna klasifikaciju pogrešaka
  5. razumije osnove klasifikacije inovacija i njihovo mjesto u razvoju jezika
  6. shvaća važnost razvojnih jezičnih procesa i zna te procese prepoznati u suvremenim jezicima (usporedba poljskog s hrvatskim)
  7. zna analizirati pojave u suvremenim europskim jezicima
  8. shvaća promjene u jeziku i zna razlikovati one koje ugrožavaju jezik (analiza brutalizacije jezika, vulgarizacije, pojava „orwellovskog“ novogovora u jeziku propagande i sl.)
  9. zna prepoznati različite stavove prema jeziku – zna formulirati svoj odnos prema jeziku
  10. umije izdvojiti argumente za i protiv krajnjeg normativizma i krajnjeg liberalizma
  11. zna izraziti svoj stav na temu potrebe zakona o jeziku i usporediti poljsku i hrvatsku situaciju
Metode podučavanja
predavanje, analiza tekstova, podataka, anketa, analiza skupljenih podataka, debata, diskusija, argumentacija, studentsko izlaganje
Metode ocjenjivanja
ocjenjuje se aktivnost na satu, priprema, tijekom pismenog ispita studenti odgovaraju na 3 pitanja, tijekom usmenog ta pitanja dokumentiraju jezičnim primjerima

Obavezna literatura
  1. A.Markowski (2006).Kultura języka polskiego, Warszawa
  2. D. Buttle H. Kurkowska, H. Satkiewicz (1971). Kultura języka polskiego t.1, 2,Warszawa. – wybrane rozdziały
  3. Lice i naličje globalizacije, Zagreb 2009, wybrane rozdziały 
  4. Javni jezik kao poligon jezičnih eksperimenata, Zagreb 2013, wybrane rozdziały
  5. B. Kryżan-Stanojević (2004), «Chorwacka hiperpoprawność i jej źródła», Socjolingwistyka 18 , str.109 -122.
  6. B.Kryżan-Stanojević (2003). Od błędu do innowacji [u:] Procesy innowacyjne w językach słowiańskich red: Z. Rudnik-Karwatowa, seria Prace Slawistyczne 114; Warszawa, SOW, s. 89-100 (udostępnione PDF - Omega) 
  7. Wybrane rozdziały z serii Język a Kultura (dostępne w Sieci)
  8. Dokumenty w PDF – dostępne w Omedze
  9. Ustawa o języku polskim/Zakon o poljskome jeziku, Riječ god.7.sv.2., 2001.; god.10.sv.1., 2004.
  10. Materiały Rady Języka Polskiego (dostępne w Sieci www.rjp.pl)
  11. Inovacije u slavenskim jezicima, Zagreb 2011, wybrane rozdziały
Dopunska literatura
  1. J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, Wrocław 1996.
  2. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001. – wybrane rozdziały.
  3. Cegieła A., Markowski A., Z polszczyzną za pan brat, Warszawa 1982
  4. Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Warszawa 1992
  5. Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994 (lub nowsze)
  6. Język – Kultura – Społeczeństwo, red. S. Dubisz, Warszawa 1990
  7. K.Ożóg, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku, Rzeszów 2001.
  8. Škiljan, D. (1988), Jezična politika, Zagreb, Naprijed.
  9. Škiljan, D. (2000). Javni jezik. Zagreb: Izdanja Antibarbarus

Izborni predmet na studijima
  1. Poljski jezik i književnost, sveučilišni preddiplomski dvopredmetni studij, 6. semestar